زلزله های اخیر به وقوع پیوسته در کشور موجب شده است که مهندسان به فکر تغییراتی در ساختار ساختمان ها باشند. یکی از شیوه هایی که برای مهار اجزای غیر سازه ای در ساختمان مطرح شده است، استفاده از وال پست یا کلاف های عمودی و افقی است. برای این که بدانید وال پست چیست و در مقاوم سازی ساختمان چه نقشی دارد مطالعه ادامه متن را دنبال نمایید.

وال پست چیست ؟

مهم ترین هدف برای استفاده از وال پست جلوگیری از تغییر شکل خارج از صفحه دیوارهای غیر سازه ای است. وال پست نقشی برای تحمل بارهای جانبی ناشی از زلزله ندارد. وال پست ها شامل وال پست عمودی و افقی می شوند.

در واقع وال پست ها کلافه هایی هستند که در طول های معین برای یکپارچه کردن عملکرد دیوار استفاده می شوند. اجرای وال پست موجب درگیری دیوار با اسکلت و استحکام دیوار می شود. وال پست به طور معمول به شکل یک تیر ستون طراحی می شود، در انتهای سالن های صنعتی و همچنین فریم های با دهانه بالا که انتهای آن با دیوار پوشش می شود، قرار می گیرد.

نقش وال پست چیست ؟

نقش وال پست انتقال نیروهای حاصل از باد و زلزله از دیوار به فریم است که خرابی دیوار جلوگیری می کند. به طور کل، اتصال آن در انتهای متصل به فریم به شکل لوبیایی برای مراحل نصب و روی فونداسیون به شکل مفصل است.

وال پست از اجزای غیرسازه ای است که اجرای صحیح آن تأثیر زیادی در کنترل خرابی دیوارها دارد. با وجود اهمیتی که اجرای وال پست در سازه های شهری دارد، اما در سازه های بسیاری از وال پست استفاده نمی شود و اجرای آن با نقطه ضعف هایی همراه است.

تا پیش از زلزله های اخیر تصور بر این بود که در زمان زلزله فقط سالم ماندن اجزای اصلی سازه مانند تیرها، ستون ها و سقف ها ضامن عملکرد مناسب سازه است و به این شکل میزان خسارت ناشی از زلزله کم خواهد بود. اما حتی در مواقعی که سازه پایدار باشد و به اجزای اصلی آسیبی نرسد، آسیب اجزای غیر سازه ای ممکن است عملکرد سازه را با مشکل مواجه کند و آسیب های مالی و جانی جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.

انواع وال پست چیست ؟

همان طور که در بخش وال پست چیست گفتیم، وال پست ها به دو شکل عمودی و افقی وجود دارند. وال

پست عمودی وقتی که دهانه بزرگ باشد، از روی تیر طبقه پایین به زیر تیر طبقه بالا در دهانه جوش داده می شود.

انواع وال پست و مهار دیوار از لحاظ اجرایی شامل اجرای وال پست با انکر بولت و نبشی کشی، اتصال دیوار به ستون ها به وسیله میلگرد، اجرای تسمه دور ستون ها، مهار دیوار با استفاده از تعبیه میلگرد در درون ستون های مجاور، مهار دیوار به وسیله تعبیه میلگرد در درون کف، مهار دیوار به دیوارهای برشی به وسیله عبور میلگرد در سوراخ های قالب ها و اجرای وال پست برای جان پناه بام می شود.

ضوابط اجرای وال پست چیست ؟

حال که دانستید وال پست چیست ، بهتر است درباره ضوابط اجرایی آن اطلاعاتی به دست آورید. در بند 7-5-3 در آئین نامه 2800 ویرایش چهارم، ضوابط اجرای دیوارهای غیر سازه ای آمده است. با توجه به این بند آئین نامه و در صورتی که دست کم یکی از شرایط زیر موجود باشد، به اجرای وال پست عمودی نیاز است:

• طول دیوار از 6 متر بیشتر باشد. در بعضی از دستور العمل ها این اندازه 5 متر عنوان شده است.
• طول دیوار 40 برابر از ضخامت دیوار بیشتر باشد.
• در مورد وال پست افقی نیز آمده است که اگر ارتفاع دیوار بیشتر از 3.5 متر باشد، این نوع وال پست قابل اجرا است. در این مورد هم علاوه بر مورد نخست، بعضی از دستور العمل ها محدودیت 30 برابر ضخامت دیوار را در نظر گرفته اند.

دیوارهای غیرسازه ای در ساختمان چیست ؟

دیوارهای غیر سازه ای که در همه ارتفاع طبقه ادامه یافته است، باید به طور کامل در زیر پوشش سقف مهار شود، یعنی رگ آخر تیغه با فشار و ملات کافی در زیر سقف جای گیرد. منظور کردن این نکات موجب می شود که تا حد امکان از تغییر شکل دیوارها در اثر زلزله جلوگیری به عمل آید.

همه دیوارهای پیرامونی باید طبق بند 4-9-1-3 مبحث چهارم مقررات ملی برای مقاومت در مقابل زلزله به وسیله وال پست عمودی ایمن شوند. طبق همین بند درباره نحوه اتصال و الزام به اجرای وال پست عمودی توضیح داده شده است.

رعایت ضوابط مبحث ششم مقررات ملی درباره وال پست الزامی است و بندهای 5-3-4 و 4-5-4 که به ساختمان هشت سقف به بالا مربوط است نیز الزامی است.

در بند 8-3-1-11، مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان درباره اجزای سازه ای و غیر سازه ای آورده شده است. کنترل هشتی گیر دیوارها و اجرای وال پست های عمودی و افقی در انطباق با نقشه ها و مطابق بند 7-5-3 و بند ۴-۹-۱ مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان است.

در ساختمان ها وال پست چیست ؟

اجرای وال پست در ساختمان در سازه های بتنی و فولادی قابل استفاده است. جهت گیرداری بیشتر وال پست افقی در فاصله های 1 تا 1.5 متر و با استفاده از آجدار شماره 14 و بالاتر به سازه سقف اتصال می یابند. تمام پروفیل های قابل استفاده برای تولید وال پست عمودی و افقی باید ضد زنگ بخورند و برای اتصال بهتر میان وال پست با دیوارهای دو جهت و جلوگیری از ترک های ناشی از حرکت های جانبی ساختمان در مرحله نازک کاری، در روی آن توری مرغی یا رابیتس به کار رود و با سیم گالوانیزه محکم شود.

اشتباهات اجرایی در ساختمان وال پست چیست ؟

از آن جا که در اجرای وال پست، دیوار در همه جهت های داخل نبشی های افقی و عمودی اجرا می شود، این امکان وجود دارد که تغییر شکل خارج از صفحه دیوار کم شود. در بسیاری از مواقع، جزئیات اجرایی وال پست به وسیله پیمانکار یا کارفرما به علت های گوناگون مثل مسائل مالی عوض می شود که در بیشتر موارد موجب کاهش عملکرد وال پست می شود. این اشتباهات عبارتند از:

• به کار بردن میلگرد در اجرای کلاف های افقی به جای نبشی
• اجرا نکردن پشت به پشت نبشی های افقی و عمودی که موجب می شود دیوار فقط در یک جهت در داخل نبشی ها به اجرا درآید.