برای بالا بردن استحکام و مقاومت دیوار در داخل آن از سازه ها و پروفیل هایی استفاده می کنند که وال پست نامیده می شود. این سازه ها به عنوان نگهدارنده دیوار مطرح می شوند.

 اجرای وال پست سبب می شود تا دیوار با اسکلت ساختمان، به خصوص کف و سقف درگیر شود و در نتیجه مقاومت ساختمان در برابر باد و زلزله افزایش پیدا می کند. برای این منظور کافی است تا در زمان اتصال وال پست به دیوار، استانداردهای مربوطه رعایت شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

وال پست در دیوار به چه منظوری استفاده می شود؟

دیوار یکی از مهمترین اجزای ساختمان به شمار می رود. دیوارها در اندازه های متفاوت و با استفاده از متریال های متنوعی مانند سنگ، آجر، بلوک، فلز، بتن و غیره ساخته می شوند. از آنجایی که ضخامت دیوار نسب به طول و ارتفاع آن بسیار نازک است از آن به عنوان جدا کننده فضاها، استفاده می کنند. این اجزا برای انتقال بارهای وارد شده بر ساختمان به زمین کاربرد دارند.

وال پست ها برای مهار دیوار در برابر عوامل مخربی همچون سیل، زلزله و بسیاری از عوامل دیگر در دیوار مورد استفاده قرار می گیرند. دیوارهای غیر سازه ای برای اینکه بتوانند در برابر عوامل مخرب ایستادگی کنند قبل از اجرا، در درون آن ها پروفیل های افقی و عمودی را قرار می دهند. این پروفیل ها از جنس فلز یا بتن آرمه هستند. در انواع فلزی آن پروفیل ها به صورت نبشی، ناودانی یا قوطی تولید می شوند. این المان ها به صورت تیر و ستون در دیوار قرار می گیرند.

اتصال وال پست در انتهای فریم به صورت لوبیایی انجام می شود. وال پست ها به روش های متفاوتی در دیوار های غیر سازه ای به کار برده می شوند. بنا به استانداردهای موجود طبق مقررات ملی ساختمان، بیشترین طول دیوار های غیر سازه ای یا تیغه ای بین دو پشت بند باید 40 برابر ضخامت دیوار باشد.

 همچنین ارتفاع دیوارهای غیر سازه ای از تراز کف مجاور 5.3 متر است. زمانی که دیوار در این شرایط باشد نیازی به اجرای وال پست در آن نیست. در غیر این صورت و زمانی که دهانه ها یا ارتفاع دیوار افزایش پیدا کند، وال پست را باید در اجرای آن ها به کار برد. امروزه وال پست در کلیه دیوارهای جانبی ساختمان باید اجرا شود.

اتصال وال پست به کف و سقف چگونه انجام می شود؟

همانطور که اشاره کردیم وال پست ها اجزایی فلزی یا بتنی هستند که به عنوان نگهدارنده دیوار مورد استفاده قرار می گیرند. برای اجرای وال پست و اتصال آن به کف و سقف، در انتهای دو سر آن قوطی هایی در ابعاد 6 در 6 متصل شده است. این قوطی ها سبب می شوند تا اتصال به سقف و دیوار به راحتی صورت گیرد.

قبل از انجام بتن ریزی دیوارها، در داخل قالب ها، پلیت(صفحات فلزی) جاگذاری می کنند تا بعد از بتن ریزی بتوان عملیات جوشکاری را روی آن ها انجام داد. روش دیگری که برای اتصال وال پست مورد استفاده قرار می گیرد اینگونه است که از طریق انکر بولت، پلیت ها را در تیرها و ستون ها قرار می دهند.

لبه پروفیل های وال پست نباید بدون اتصال به طور آزادانه قرار گیرند. آن ها باید به یک تیغه دیگر یا به دیوار عمود بر آن متصل شوند. تنها در صورتی که تیغه پشت بند از 1.5 متر کمتر باشد لبه های آن می توانند بدون اتصال به سازه ای آزادانه قرار گیرند.

نحوه اجرای وال پست فلزی در دیوارهای بتنی

برای اجرای وال پست در دیوار  باید محل قرارگیری آن در داخل دیوار را در نقشه ساختمان مشخص کرد. با مشخص نمودن محل دقیق اجرا، اتصال ورق های پلیت به پروفیل های فلزی در ابتدا و انتهای آن صورت می گیرد.

 این ورق ها را از طریق جوشکاری به سازه های فلزی متصل می کنند. سپس در یک طرف آن ها بلوک سبک قرار می گیرد و در سمت دیگر از وسط بلوک فضایی برای جاگذاری وال پست در نظر گرفته می شود. این امر زمانی رخ می دهد که ضخامت بلوک کمتر از 15 سانتی متر باشد. در این حالت روی وال پست را با توری می پوشانند.

برای اتصال وال پست به کف و سقف ساختمان، در حالت کلی 2 عدد نبشی 4 یا 5 را از طریق میلگرد به دیوار متصل می کنند. در این صورت برای جلوگیری از زنگ زدگی روی آن را با ماده ضد زنگ می پوشانند و در انتها از توری مرغی روی آن استفاده می کنند. بعد از این مراحل دیوارهای غیر سازه ای را می سازند.

وال پست را می توان بدون اتصال دو سر آن به سازه در دیوارها استفاده کرد. زیرا در این صورت نمی توانند نیروهای وارد شده به دیوار را مهار کنند. اتصال وال پست در ساختمان هایی با اسکلت فلزی از طریق جوشکاری به تیر و ستون متصل می شود. در ساختمان های بتنی نیز با صفحه فلزی از طریق جوشکاری در دیوار مهار می شود.

اتصال وال پست به چند روش انجام می شود؟

وال پست ها به عنوان نگهدارنده دیوار در دو نوع فلزی و بتنی در دیوار مورد استفاده می گیرند. همانطور که از اسم این اتصالات مشخص است در ساختمان های فلزی از وال پست فلزی و در نوع دیگر از وال پست بتنی استفاده می شود.

در حالت کلی وال پست ها از پروفیل هایی مانند نبشی، ناودانی، قوطی و تسمه ساخته می شوند. همچنین در دو نوع افقی و عمودی در دیوارها قرار می گیرند. وال پست هایی که به صورت عمودی در ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند، از روی تیر طبقه پایین به پایین تیر طبقه بالا در داخل قاب دیوار قرار می گیرند و جوش داده می شوند.

نکات اتصال وال پست به سقف و کف

گفته شد که در اجرای وال پست ها، آن ها را از پروفیل های نبشی، قوطی و ناودانی می سازند و مورد استفاده قرار می دهند. زمانی که از وال پست نبشی استفاده می شود، بارهای وارد شده به دیوار از سمت جانبی بهتر از نوع وال پست با قوطی انتقال پیدا می کنند.

زمانی که از وال پست دوبل نبشی در ساختمان استفاده می شود، در زمان ساخت باید دهانه آن یک سانتی متر بیشتر از ضخامت دیوار در نظر گرفته شود. در این صورت تیغه به راحتی در دیوار قرار داده می شود.

یکی دیگر از نکاتی که باید در زمان اجرای وال پست افقی بدانید این است که میلگرد های آجدار با نمره 14 را در فاصله های 1 تا 1.5 متری، به سقف متصل می کنند. این امر سبب می شود تا مقاومت دیوار در برابر زلزله و بارهای وارد بر آن افزایش پیدا کند.

در زمان اجرای وال پست باید در تمامی مراحل از ضد زنگ روی پروفیل ها استفاده شود. همچنین استفاده از رابیتس و توری مرغی و محکم کردن آن با سیم هایی از جنس گالوانیزه، در زمان ساخت دیوار و نازک کاری آن بسیار ضروری است. این امر می تواند اتصال وال پست به دیوار جانبی را بهتر و محکم تر کند. در نتیجه امکان ایجاد ترک و شکستگی در دیوار هنگام حرکت ساختمان در زمان زلزله از بین می رود.

اجرای وال پست قائم در دیوار

نحوه اتصال و اجرای وال پست های قائم به گونه ای است که در فاصله های 1 متر به 1 متر میل‌گردهای آجدار با شماره 10 را به نبشی یا قوطی جوش می دهند تا اتصال تیغه و وال پست انجام شود. در این صورت هنگام ایجاد بارهای جانبی به دیوار، امکان توزیع بار در کل دیوار و انتقال آن به زمین به صورت یکپارچه ایجاد می شود.

وال پست های قائم نیز باید در زمان اجرا به سازه های باربر متصل شوند. زمانی که این وال پست ها روی تیغه ها قرار می گیرند، لبه های پایینی آن را با صورت نبشی دو طرفه می سازند و به تیر پایینی جوش می دهند.

 در صورتی که آن ها را روی کف ساختمان قرار دهند، با استفاده از صفحه های فلزی پلیت، آن ها را به کف رول بولت( پیچ و مهره) می کنند. در مرحله بعد وال پست از طریق دو نبشی روی پلیت ها جوش داده می شود تا مقاومت آن بالاتر رود. این روش اتصال وال پست برای لبه بالایی در تراز سقف نیز به این صورت اجرا می شود.

اجرای صحیح وال پست و اهمیت آن

وال پست ها در توزیع بارهای وارد شده به دیوار نقش اساسی را برعهده دارند. از این طریق به راحتی می توان از خرابی هایی که در ساختمان بر اثر زلزله یا بلایای دیگر ایجاد می شود، جلوگیری کرد. با این حال در ساختمان سازی های جدید در کشور توجه به جزئیات اجرای وال پست ها  در حد بسیار ضعیفی قرار دارد. در بسیاری از مواقع نیز این سازه ها را در ساختمان سازی اجرا نمی کنند.

شاید به عقیده برخی از افراد استحکام سازه های باربر مانند ستون ها، سقف و تیرها که جز اجزای اصلی ساختمان به شمار می آیند، برای بالا بردن مقاومت ساختمان کافی باشد. ولی واقعیت این است که سازه های غیر باربر مانند دیوارها، تیغه ها و نمای ساختمان نیز از جمله مهمترین اجزایی هستند که در صورت خرابی آن ها، کل سازه ساختمان تحت تاثیر قرار می گیرد و امکان ریزش آن افزایش خواهد یافت.

متاسفانه در نمونه های بسیاری از ساختمان های کشور شاهد وقوع فجایع بسیار زیادی در این زمینه بوده ایم. بنابراین مهندسین ساخت و ساز باید در ابتدا به فکر سلامتی جان افرادی باشند که در ساختمان ها سکونت دارند. در وهله بعد سودآوری خود را مد نظر داشته باشند. متاسفانه این امر به دلیل کاهش در هزینه های ساختمان سازی در ایران به وفور مشاهده می شود.

اشتباهات رایج در زمان اتصال وال پست

اجرای وال پست در دیوار در جهت های افقی و عمودی انجام می شود. در این صورت امکان تغییر شکل دیوار بسیار کم خواهد شد. با این حال اگر در زمان اجرا به جزئیات اتصال آن توجه نشود، یکپارچگی در کل دیوار مشاهده نخواهد شد.

 در برخی از مواقع جزئیات اجرا توسط مهندسین ناظر و اجرا تغییر پیدا خواهد کرد. این امر به دلیل کمبود منابع مالی ممکن است ایجاد شود. در این صورت عملکرد وال پست در داخل دیوار کاهش چشمگیری خواهد داشت. اشتباهات زیر رایج ترین نوع اشتباهات در زمان اتصال وال پست است.

• به جای استفاده از نبشی در برخی از مواقع از میلگرد برای اجرای وال پست افقی استفاده می شود.
• اجرای نبشی در یک جهت مانند نمونه اجرای نبشی در جهت افقی یا عمودی
• مشخص نکردن جای دقیق وال پست در نقشه های اجرایی و دردساز شدن آن در زمان اجرا
• دقت نکردن به هم راستا بودن افقی وال پست ها در طبقات مختلف ساختمان
• عدم صلاحیت فرد مجری در زمان جوشکاری وال پست در دیوار

این عوامل در زمان اجرا باید توسط مهندسین و ناظرین ساختمان به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد و اجرای آن با توجه به استانداردهای مقررات ملی ساختمان صورت گیرد. در غیر این صورت نه تنها اجرای وال پست ها مزیتی را به همراه نخواهد آورد، بلکه سبب ایجاد خسارت های مالی بسیاری نیز خواهد شد.

تصویر 5

انواع وال پست های اجرایی در مهار دیوار

• اتصال وال پست به سقف و کف یا ستون ها از طریق نبشی کشی و انکر بولت
• اتصال به ستون از طریق میلگرد
• اجرای وال پست به وسیله قرارگیری میلگرد در داخل کف
• وال پست ها و اجرای آن ها در داخل ستون های کناری به واسطه تعبیه میلگرد
• قرار دادن تسمه دور ستون
• انجام مهار بندی دیوار ها به دیوار برشی با استفاده از میلگرد در قالب ها
• انجام وال پست برای جان پناه ساختمان ها

 در نتیجه وال پست ها به عنوان نگهدارنده دیوار در برابر بارهای وارد شده به آن و ایجاد یکپارچگی در کل دیوارها نقش اساسی و مهمی را برعهده دارند. بنابراین در زمان اتصال وال پست ها و مهار بندی آن ها در دیوار لازم است تا مهندسین ساخت و ساز، نکات بسیاری را در این زمینه رعایت کنند. با استفاده از جوشکاری صحیح نبشی ها به کلاف های وال پست این امر به راحتی امکان پذیر است.