به کار گیری و استفاده از میلگرد یا آرماتور یکی از اجزای مهم و کارآمد در صنعت ساخت و ساز به شمار می آید. کاشت میلگرد در بتن به دلایل مختلفی همچون افزایش مقاومت اجزای سازه ای و ایجاد تغییرات سازه ای و انجام طرح تقویت سازه صورت می گیرد. امروزه یکی از پرکاربرد ترین کارها برای افزایش مقاومت المانهای سازه ای  بتنی و مقاوم سازی ساختمانهای بتنی کاشت میلگرد است. همچنین کاشت راد های فولادی در بتن جهت اتصال سازه فولادی به سازه بتنی ، یا ایجاد اتصالات فلزی و نصب براکت بر روی اجزای بتنی و نیز نصب صفحه ستون بر روی فونداسیون در پروژه های عمرانی بسیار رایج شده است. 

مراحل کاشت میلگرد یا راد های فولادی در بتن به ترتیب عبارتند از : 
ایجاد سوراخ در بتن به وسیله‌ی دریلهای چرخشی  یا کرگیری در بتن ، هواگیری یا شست و شوی حفره ایجاد شده و فرچه کشی و تمیزکاری سطوح داخل سوراخ بوجود آمده بتنی به وسیله‌ ی دستگاه های دمنده و یا مکنده های هوا، تزریق انواع مختلف چسب کاشت میلگرد به وسیله ی تجهیزات مخصوص کاشت مانند گان های تزریق چسب در عمق کافی و به میزان مناسب و در نهایت هم قراردادن و نصب میلگرد در داخل سوراخ ایجاد شده در سازه‌ی بتنی می باشد.
البته باید اشاره کردن که این شرکت به هیچ‌وجه روش شستشوی داخل حفره ها را با آب توصیه نمی کند، زیرا هیچ تضمینی در خصوص خشک شدن حفره ها به هنگام تزریق چسب و کاشت میلگرد وجود ندارد و این احتمال وجود دارد که زمانی که چسب در داخل سوراخ‌ها تزریق می گردد دیواره حفره ها خیس و مرطوب بوده و در این حالت چسب به خوبی با بتن دیواره امتزاج نمی یابد . حتی چنانچه با روشی مانند سنبه زنی با پارچه در داخل حفره نمی توان اطمینان پیدا کرد که بتن داخل سوراخ مخصوصاً انتهای سوراخ خشک شده باشد . البته چنانچه دستگاه دمنده هوا و یا مکنده در پروژه وجود نداشته باشد ، شستشوی داخل حفره با آب مخصوصاً هنگامی که کاشت میلگرد بصورت سربالا یا افقی باشد خیلی نگران کننده نمی باشد.اما در حالتی که کاشت میلگرد بصورت قائم و عمود بر زمین باشد بدترین روش جهت تمیز کردن سوراخ ها استفاده از آب می باشد زیرا آب و رطوبت در داخل حفره و در قسمت انتهایی سوراخ باقی مانده و بسختی خارج می گردد.

چسب کاشت میلگرد

همانگونه که اشاره شد یکی از مراحل کاشت میلگرد یا راد فولادی تزریق چسب مخصوص کاشت است، چسب کاشت میلگرد به دلیل چسبانندگی قوی و مقاومت بالایی که در برابر عوامل شیمیایی و مکانیکی دارد، در جریان آرماتوربندی اسکلت بتنی و برای کاشت میلگرد هایی که به هر دلیلی در نقشه اجرا نگردیده یا نقشه ها دچار تغییرات شده اند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همچنین نوع دیگری از این چسبها برای نصب  انواع ورق‌ها مانند ورق‌های لمینیت، نصب نوار های FRP ، کاشت مفتول های فولادی و نصب ورق‌های فولادی بر روی سطوح بتن مناسب است. همیشه باید کاشت میلگرد را به روش شیمیایی انجام داد ، و این روش که همان استفاده از چسب های شیمیایی است در سال‌های اخیر بسیار مورد اقبال قرار گرفته است.

انواع  مختلف چسب کاشت میلگرد (کاشت آرماتور ) و رادهای فولادی 

چسب کاشت میلگرد هم مانند بقیه ی محصولات صنعت ساخت و ساز، در انواع و برندهای مختلف تولید می شود که هر کدام ویژگی های مخصوص به خود را دارند. چسب های کاشت میلگرد از نظر ترکیبات شیمیایی، مشخصات مکانیکی و کاربرد، تفاوت هایی با هم دارند . از نظر نوع بسته بندی و مصرف چسبهای کاشت میلگرد به سه دسته‌ی کلی تقسیم می شوند:

۱. چسب کاشت میلگرد کپسولی.

چسبهای کپسولی نوعی از چسبهای شیمیایی است که کلا تمام محتویات چسب داخل کپسول شیشه ای تقریباً بزرگی قرار گرفته است. این چسب ها در اندازه های مختلف و متناسب با کاشت راد های فولادی با سایزهای مختلف می باشد . مثلاً چنانچه تصمیم داشته باشید راد فولادی M20 را در قطعه بتنی بکارید باید از چسب کپسولی m20 که مختص کاشت راد با این سایز می باشد استفاده نمایید . البته این نکته را یادآوری می کنیم که راد های فولادی دارای طولهای استاندارد بوده و متناسب با عمق کاشت استاندارد چسبهای کپسولی طراحی و ساخته شده اند. در داخل این چسبهای کپسولی کپسول کوچکتری وجود دارد که داخل آن هاردنر قرار گرفته و داخل کپسول اصلی مواد رزین که پایه اپوکسی می باشد به انضمام دانه های سیلیس که نقش سخت کننده و زبر کننده چسب را دارد وجود دارد. روش کاشت هم بدین صورت است که به هنگام کاشت راد فولادی یک عدد از کپسول ها را داخل حفره انداخته و با دریل چرخشی و استفاده از آچار بوکس مخصوص راد به دریل متصل می شود و راد با چرخش وارد سوراخ می گردد . در حین چرخش و فرو رفتن راد، شیشه کپسول شکسته شده و محتویات داخل کپسول در اثر چرخش راد با هم مخلوط شده و واکنش شیمیایی نشان می دهند. همچنین شیشه های شکسته شده و خرد شده کپسول هم جزیی از مواد مورد نیاز جهت افزایش سختی و مقاومت چسب بوده و در ترکیبات بوجود آمده شرکت می کند . 

۲. چسب کاشت میلگرد حجمی ( فله ای)

چسبهای حجمی ( فله ای) به نام خمیر کاشت میلگرد هم گفته می شود. این نوع چسبها تفاوتی با دیگر چسبها به لحاظ عملکردی که از آن تقاضا داریم ندارد . فقط روش امتزاج و ترکیب جزء های اصلی آن با یکدیگر تفاوت می کند . در اینگونه چسبها رزین و هاردنر در قوطی های مجزا و جداگانه قرار گرفته و اینگونه چسبها معمولا سه جزئی بوده و جزء سوم آن همان فیلر و به اصطلاح مواد پرکننده می باشد. روش کار با این نوع چسب ها کمی سخت بوده و بدلیل ترکیب ۳ جزء موجود در قوطی ها در یک سطل معین توسط اپراتور از دقت لازم برخوردار نبوده و امکان کم یا زیاد شدن نسبتها بسیار زیاد می باشد . بنابراین کیفیت مخلوط بوجود آمده به دقت عمل اپراتور وابسته می باشد . از طرفی بدلیل تهیه چسب به روش فله ای میزان تهیه آن بیش از حد نیاز بوده و امکان خشک شدن قسمت‌های آخر چسب تهیه شده بسیار زیاد می باشد . در کل باید اظهار داشت که این روش روشی با کیفیت و استاندارد نبوده و تقریبا روشی منسوخ شده می باشد . 

۳. چسب کاشت میلگرد کارتریجی 

چسب کارتریجی: این نوع چسب از جدیدترین و پیشرفته ترین سیستم تزریق چسب جهت کاشت میلگرد و راد های فولادی می باشد . الگوی کلیه چسبهای کارتریجی تقریباً یکسان بوده و متشکل از دو مخزن ذخیره که همان دو جزء چسب می باشد است. یک مخزن که چسب پایه در درون آن می باشد بصورت دوقلو چسبیده به مخزن دیگری می باشد که واکنش دهنده و همان هاردنر می باشد . این نوع چسب ها در داخل ابزاری به نام گان قرار می گیرند که بوسیله دستگیر ای که در انتهای آن تعبیه شده است پمپ گردیده و محتویات هر دو مخزن همزمان وارد لوله ای که مشترکا به مخازن وصل هست شده و با سیستم حلزونی که داخل نازل تعبیه شده کاملا مخلوط شده و زمانی که چسب از سر نازل بیرون میریزد دو جزء چسب کاملا امتزاج یافته و لحظه ای که به درون حفره کاشت تزریق میگردد شروع به واکنش شیمیایی می کند .  

کاشت میلگرد یا راد با این روش بهترین ، ایمن‌ترین ، سریعترین و بدون هیچگونه دور ریز چسب همراه است و نگرانی از بابت عدم مخلوط شدن کامل دو جزء چسب و اشتباه در نسبت‌های مخلوط شده وجود نخواهد داشت.

یک چسب کاشت میلگرد خوب باید از مشخصات فنی زیر برخوردار باشد:

ـ شکاف های موجود در حفره و سوراخ ایجاد شده جهت کاشت باید توسط چسب کاشت میلگرد پر شود.

ـ در هنگام استفاده بر روی سطوح فلزی ، بتنی و سنگ، چسب کاشت میلگرد از میزان چسبندگی بالایی برخوردار باشد.

ـ سرعت بالای اجرای کاشت میلگرد با چسب های کاشت میلگرد سبب بهره وری بالا و تعداد کاشت میلگرد زیاد توسط اپراتور در هر روز باشد .

ـ چسب کاشت میلگرد در محیط های مرطوب نیز قابلیت استفاده را دارا باشد.

ـ چسب کاشت میلگرد از عوامل محیطی تاثیر پذیر نباشد. همچنین دوام بسیار زیادی در دراز مدت داشته و باید مشخصات مکانیکی چسب تغییر نکند. 

ـ نصب صفحات FRP شامل لمینتهای FRP و ورقهای فولادی با چسب کاشت میلگرد بر روی سطوح عمودی و زیر طاقی امکان پذیر باشد.

ـ همچنین کاشت میلگرد ، بولت و رادهای فولادی با چسب کاشت میلگرد بر روی سطوح عمودی و افقی زیر سقفی قابل اجرا باشد.

روش های استفاده از کاشت میلگرد (کاشت آرماتور) و رادهای فولادی ( بولت ) با مواد پایه سیمانی ( خمیر کاشت میلگرد پایه سیمانی

- مواد پایه سیمانی

در روش کاشت میلگرد یا راد های فولادی و بولت با استفاده از مواد پایه سیمانی، حفره ای به قطر تقریبی ۵۵ میلیمتر بزرگتر از قطر میلگرد ایجاد می کنند. حفره ایجاد شده بعد از تمیز کاری و پاک شدن از گرد و غبار به نسبت دو سوم از حجم حفره با ملات پایه سیمانی و حاوی مواد منبسط شونده و روان ساز پر شده  سپس آرماتور ( میلگرد ) یا بولت توسط جک یا پمپ و یا قاشقک به داخل حفره ریخته می شود.

- روش مهار مکانیکی:

در روش مهار مکانیکی، حفره ای به قطر 2 میلیمتر بزرگتر از میلگرد ایجاد شده  و میلگرد همراه با مهار مکانیکی داخل حفره جای گذاری می شود. با چرخاندن پیچ آرماتور پره های انتهای آن باز شده و به دیواره ی حفره می چسبند. البته این روش مناسب کاشت میلگرد یا بولت نبوده و فقط جهت کاشت انکر بولتهای ساخته شده می باشد. همچنین روش کاشت مکانیکی که استفاده از انکر بولت می باشد مناسب کار مقاوم سازی ساختمان نمی باشد . علت آن هم اتصال انکر بولت به دیواره سوراخ بتن فقط در بخش انتهایی حفره می باشد و کل طول استوانه سوراخ ایجاد شده آزاد بوده و انکر بولت در دیگر بخشهای خود هیچگونه تماس و چسبندگی با بتن ندارد . همچنین بدلیل اینکه معمولا عملیات کاشت میلگرد و بولت جهت مقاوم سازی و تقویت سازه های بتنی ضعیف بکار میرود لذا بتن موجود در اینگونه پروژه ها از مقاومت فشاری بالایی برخوردار نبوده و انکر بولت بدلیل عدم گیرایی کامل و موثر با بتن کارایی لازم را نخواهد داشت . ضمنا بدلیل اینکه نقطه اتکا و تماس فشاری قسمت انتهایی انکر بولت یا بتن فقط در یک بخش می باشد در اثر فشار زیاد ناشی از پیچاندن مهره انکر بولت ، بتن خرد شده و عملا گیرداری آن کاهش می‌یابد. لازم به ذکر است که استفاده از روش مکانیکی و بکارگیری انکر بولت جهت استفاده از اتصالات سبک و با اهمیت کم مناسب می باشد. بنابراین به هیچ‌وجه جهت انجام کارهای مقاوم سازی توصیه نمی گردد.
روش شیمیایی کاشت میلگرد:
این روش بهترین روش جهت کاشت میلگرد ،راد فولادی در بتن می باشد . روش شیمیایی کاشت میلگرد همان روش کاشت میلگرد با استفاده از چسبهای مخصوص کاشت می باشد. به این دلیل این روش کاشت میلگرد را شیمیایی می گویند که در  از چسب های دو جزئی یا چند جزئی استفاده می شود . این چسبها با مخلوط شدن دو جزء یا سه جزء تشکیل دهنده چسب واکنش شیمیایی انجام داده و ترکیب ایجاد شده باید بلافاصله در داخل سوراخ تزریق شود . زیرا بعد از ترکیب و مخلوط کردن اجزای پایه چسب فورا با یکدیگر واکنش شیمیایی رخ داده و بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی سخت و جسمی جامد می شود . 
چسبهای شیمیایی دو جزئی معمولا تشکیل شده از یک جزء اصلی و پایه که همان مورد نظر چسب می باشد و جزء دیگر واکنش دهنده و سخت کننده چسب پایه در مدت زمان کوتاه می باشد. جزء اول را رزین نامیده و جزء دوم را هاردنر یا سخت کننده می نامند. افزایش یا کاهش میزان هاردنر باعث افزایش یا کاهش سرعت و میزان گیرایش و واکنش چسب می شود . در چسبهای سه جزئی جزء سوم نقش پر کننده و فیلر را داشته  و بعنوان پر کننده و حجم دهنده چسب می باشد . با افزایش جزء سوم یا فیلر ،چسب خاصیت روانی و ویسکوزیته خود را از دست داده و سفت تر می شود . 
جزء پایه چسب از اصلی ترین و مهم‌ترین اجزای چسب بوده و نقش تعیین کننده در مقاومت کششی و برشی چسب و مشخصات مکانیکی چسب دارد .
چسبها برحسب نوع پایه بکار رفته در آن به ۳ دسته تقسیم می شوند:
چسبهای پایه پلی استر 
چسبهای پایه وینیل استر
چسبهای پایه اپوکسی
چسبهای با پایه پلی استر نوعی از چسبهای دو جزئی هستند که مناسب عملیات کاشت میلگرد یا راد های فولادی هستند ، اما باید توجه کرد که این نوع چسب مناسب کار مقاوم سازی نبوده و مقاومت های مکانیکی این دسته از چسبها بالا نبوده و نمی توان جهت تقویت سازه های بتنی و اتصالات قوی و سنگین از آنها استفاده کرد . این نوع چسب فقط مناسب کاشت رادها و بولت ها جهت نصب اتصالات سبک مانند نصب تابلو و پایه های تابلوهای سبک بر روی بتن و ..... می باشند . 
چسبهای پایه وینیل استر: پایه این نوع چسب وینیل استر می باشد و کمی قویتر از چسبهای با پایه پلی استر می باشد .اما مجددا تاکید میگردد که این نوع چسب اگرچه قویتر از چسبهای پلی استر می باشد اما مناسب جهت استفاده در روشهای گوناگون مقاوم سازی نمی باشد و به هیچ‌وجه استفاده از این نوع چسبها در مقاوم سازی سازه های بتنی توصیه نمی شود . 
چسبهای پایه اپوکسی: این نوع چسب از قویترین چسبهای تولید شده در جهان می باشد و بدلیل قدرت چسبندگی بالا و مشخصات مکانیکی ‌و فنی ممتاز مناسب کاشت میلگرد و رادههای فولادی جهت استفاده در کارهای مقاوم سازی ابنیه بتنی می باشد . فقط این نکته را یادآوری می کنیم که صرف پایه اپوکسی بودن چسب شرط کافی نبوده و برند محصول ، تاریخ مصرف آن ، شرایط نگهداری و اصالت چسب تهیه شده از شروط ضروری بکارگیری این نوع چسبها می باشد تا از عملیات مقاوم سازی انجام شده با این نوع چسبها اطمینان کامل حاصل شود .

عوامل موثر در انتخاب چسب کاشت میلگرد

همانگونه که می دانید برای کاشت میلگرد به چسب های خاصی نیاز است که اگر در انتخاب و خرید اینگونه چسب ها دقت لازم به کار گرفته نشود، نتیجه ی نهایی کاشت میلگرد نیز رضایت بخش نخواهد بود .‌ عوامل زیادی در انتخاب چسب کاشت میلگرد تاثیر گذار هستند، این که برای کاشت میلگرد یا بولت و راد های فولادی در بتن از چه برند، نوع و رده ای از  چسب کاشت میلگرد استفاده می شود، خود به شاخصه های بسیار زیادی وابسته است که در ذیل به آنها اشاره می‌شود:

هدف از اجرای کاشت میلگرد چیست؟

یکی از روش های مقاوم سازی سازه های بتنی اضافه کردن میلگرد یا همان آرماتور به اجزای بتنی سازه می باشد . کاشت میلگرد را می توان بر روی اجزای مختلف سازه مانند فونداسیون، دیوارهای برشی، دال ها، تیرها و نصب سازه های الحاقی فولادی و یا بتنی به سازه اصلی انجام داد. کاشت میلگرد یا بولت جهت افزایش مقاومت و باربری سازه های ضعیف از اهمیت بالایی برخوردار است.

توجه به شرایط محیطی کاشت میلگرد:

مکانی که قرار است کاشت میلگرد در آنجا صورت گیرد باید از نظر اکسیداسیون نیز مورد بررسی قرار گیرد. تاثیرپذیری چسب کاشت میلگرد از عوامل جوی و محیطی می تواند ضرر جبران ناپذیری به بار بیاورد، اگر احتمال می دهید که آرماتور یا میلگرد امکان دارد در آینده در معرض مواد اکسیدی قرار گیرد و به آن صدمه وارد کند،  برای این کار بهتر است از چسب هایی استفاده شود که کارایی و ویژگی های لازم جهت محافظت از میلگرد در برابر آسیب‌های عوامل محیطی از جمله اکسیداسیون را داشته باشد.

همچنین اگر چسب کاشت میلگرد در مکانی استفاده می شود که در آینده ممکن است در معرض مواد مختلف از جمله مواد نفتی، آب دریا و فاضلاب قرار گیرد، باید چسبی را انتخاب کنید که عوامل این چنینی نتواند روی آن تاثیر بگذارد. چرا که بسیاری از چسب ها اگر در شرایطی شبیه شرایط ذکر شده قرار گیرند ممکن است به مرور زمان دچار خوردگی شده و خاصیت اولیه خود را از دست بدهند.

سطوح مورد نیاز به لحاظ کاشت میلگرد یا آرماتور:

سطوح بتنی (افقی، تخت، مایل، عمودی و یا زیرسقفی) که نیاز به اجرا و تقویت دارند باید مشخص گردند چرا که بعضی از تولیدکنندگان چسب ها به سبب خاصیت شره کردن (جاری شدن) چسب کاشت میلگرد، محدودیت های خاصی را در کاتالوگ های چسب های تولیدی خود عنوان کرده اند.

شرایط نگهداری، محافظت و انبار کردن این محصول:

شرایط نگهداری این محصول ، از سوی تولیدکنندگان روی جعبه ی آن درج شده است. بایستی توجه نمود که باید دمای محل  نگه داری  و انبار کردن بسیاری از این مواد بین ۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد ‌باشد.

- در نظر گرفتن نیازها و احتیاجات طراحی:

هر کدام از چسب هایی که به منظور کاشت میلگرد تولید می شوند از ویژگی ها و قدرت چسبندگی متنوعی برخوردارند. در واقع باید این نکته را در نظر گرفت که چسب ها از نظر مقاومت برشی، مقاومت محوری فشاری، مقاومت محوری کششی، مقاومت خمشی و... بسیار متفاوت هستند و باید هنگام خرید به پارامتر ها و  الزامات طراحی مورد نیاز توجه ویژه شود.

توجه به نوع بارهای وارده:

برای تقویت یک سازه و به ویژه سازه هایی مانند پل ها، باید به نیروی بارهای وارده در آن توجه شود. زیرا خستگی ناشی از بارهای رفت و برگشتی در آینده نظیر بارهای دینامیکی، حرکت جرثقیل ها بر روی سازه مورد نظر، ضربه و غیره،  در چسب ها و اتصالات زیاد است.

بنابراین در چنین مکان هایی  قدرت چسبندگی چسب کاشت میلگرد و مقاومت در برابر ضربه و بارهای دینامیکی و ارتعاشی باید مورد توجه قرار گیرد، برای این که برخی از چسب های کاشت میلگرد تا حدود زیادی انعطاف پذیر نیستند بنابراین نمی توانند بارهای وارده به سازه را تحمل کنند.
 این خود موجب می‌شود چسب های کاشت میلگرد ترک برداشته خرد شده  و سازه شکسته یا تخریب شود. بهتر است جهت کاشت میلگرد در چنین سازه هایی از چسب هایی که در برابر بارهای دینامیکی و لرزه ای از مقاومت بسیار بالایی برخوردار هستند استفاده شود .

دمای محیطی در هنگام بهره‌برداری:

برخی از چسب های معتبر موجود در بازار بازه ی تحمل دمای مشخصی دارند و می توانند حداقل دمای ۴۰- درجه و حداکثر دمای ۷۰+درجه را تحمل کنند و در این زمینه محدودیت دارند. در حالی  که در بسیاری دیگر از چسب  های کاشت میلگردهای موجود در بازار ممکن است این مقادیر متفاوت باشند.

مقاومت در برابر آتش سوزی:

این نکته ی خیلی مهم را نباید فراموش کرد که هنگام کاشت میلگرد در زیر سقف باید از چسب هایی استفاده کنید که در برابر آتش سوزی از مقاومت بالایی برخوردار باشند و به راحتی آسیب نبیند. بسیاری از چسب هایی که به منظور کاشت میلگرد تولید می شوند تحمل دمای بیش از حد را ندارند و در صورت بروز آتش سوزی مقاومت خود را از دست داده و از بین می روند.

برخی از محصولات تولید کنندگان چسب معتبر، می توانند آتش و حرارت تا دمایی حدود ۱۲۰ درجه سانتیگراد را تحمل کنند، در صورتی که در بسیاری دیگر از چسب های موجود در بازار این مقدار مقاومت ممکن است بسیار پایین تر باشد.

بررسی نوع سطح بتن از لحاظ ترک خوردگی:

همانگونه که می دانید کاشت میلگرد بر روی بتن انجام می گیرد، پس باید مشخص شود کاشت میلگرد، قرار است بر روی سطوح بتنی ترک خورده انجام پذیرد یا سطوح بتنی ترک نخورده، توجه به این نکته یکی از مهمترین عوامل انتخاب چسب است، برای این که بسیاری از چسب ها فقط بر روی سطوح بتنی ترک نخورده قابل استفاده هستند و عملکردی مطلوب از خود به جای می‌گذارند، اگر بر روی  بتن ترک خورده اجرا شوند، خاصیت خود را از دست می دهند و نتیجه ی مورد نظر را نخواهند داشت.

استانداردهای ساخت محصول:

از موارد بسیار مهم در خصوص داشتن انتخابی درست و آگاهانه برای خرید چسب کاشت میلگردها توجه به ساخت این محصولات بر اساس استاندارد، گواهینامه و کدهای محاسباتی خاصی است که بر اساس آنها تولید شده است. چسب های کاشت میلگرد از نظر مدت زمان عمل آوری، ضوابط لرزه ای، ارزیابی، بهره برداری و مقابله با آتش و حریق باید الزامات استانداردهای معتبر را فراهم کنند تا هنگام استفاده از آن ها دچار مشکل نشویم.