در بحث مقاوم سازی ساختمان و تقویت اسکلت ساختمان در برابر بارهای ثقلی و نیروهای جانبی حاصل از زلزله، مقاوم سازی دیوارها و نمای ساختمان و به اصطلاح اجزاء غیرسازه ای از اهمیت بالایی برخوردار است. از آنجایی که هدف از مقاوم سازی ساختمان جلوگیری از خراب شدن سازه و اسکلت ساختمان به هنگام وقوع زمین لرزه و به حداقل رسانیدن تلفات انسانی و خسارات مالی می باشد، لذا هر بخش از ساختمان که در حین رخداد زمین لرزه باعث ایجاد خطر برای ساکنین آن گردد یا خساراتی را به ساختمان وارد نماید می بایست در موضوع مقاوم سازی ساختمان مورد بررسی قرار گرفته و به دقت به آن پرداخته شود.

از طرفی با توجه به اینکه هدف از مقاوم سازی ساختمان قابل استفاده بودن و بهره برداری از ساختمان بعد از وقوع زلزله می باشد لذا چنانچه اجزاء غیر سازه ای مانند دیوارها و نماهای ساختمان به هنگام وقوع زمین لرزه طوری آسیب ببیند که ساختمان غیر قابل استفاده و بهره برداری گردد و نتوان از آن  استفاده نمود ، این موضوع می بایست به هنگام بررسی وضعیت ساختمان به لحاظ مقاوم سازی دیوارها و نمای ساختمان مد نظر قرار گیرد. برای اطلاعات بیشتر در خصوص مقاوم سازی ساختمان به مقاله ای دیگر در باب مقاوم سازی ساختمان قدیمی با اطاق امن توجه نمایید.

روش های مقاوم سازی دیوارها و نمای ساختمان ( اجزاء غیر سازه ای )
 

بدلیل اینکه دراکثر قریب به اتفاق دیوارکشی های انجام شده در ساختمان های کشور از سفال تیغه و یا بلوک های بتنی متخلخل مانند سیپورکس ، هبلکس و ...استفاده می شود، این مصالح بدلیل مجزا بودن از یکدیگر و اجراء آن بصورت رج به رج در سطح مورد نظر از یکپارچگی و انسجام لازم برخوردار نبوده و دیواری که با این مصالح اجراء می شود بدلیل عدم اتصال مناسب بلوک ها به یکدیگر هم در راستای عرضی و هم در راستای طولی ( قائم ) از چسبندگی و مقاومت لازم به هنگام اعمال نیروهای وارده ناشی از زمین لرزه دچار گسیختگی گردیده و متلاشی می گردند.

این گسیختگی در ۲ حالت رخ می دهد :

یک حالت زمانی است که نیروی زلزله به صورت عمود بر صفحه دیوار به دیوار وارد می گردد که در این حالت بدلیل عدم چسبندگی و انسجام مناسب بلوک ها به یکدیگر مرکز سطح دیوار دچار افت و خیز گردیده و به یکباره به داخل یا خارج ساختمان ریزش می نماید که با توجه به سنگینی دیوار بدلیل پوشش آن با مصالح بنایی مانند گچ و خاک و سفید کاری و یا نمای آجری یا سنگی متصل به آن، بصورت قطعات سنگین جدا شده بر روی ساکنین و اثاثیه فرو می ریزد و چنانچه دیوار مذکور بعنوان دیوار پیرامونی ساختمان باشد قطعات سنگین آن بر روی عابرین و وسایل نقلیه عبوری در معابر خواهد افتاد.

حالت دوم برای مقاوم سازی دیوار در برابر زلزله : 
 

در حالت دوم چنانچه نیروی زلزله در راستای طولی دیوار به ساختمان وارد گردد با توجه به جابجایی و تغییر شکل های سازه در اثر نیروی وارده این نیروها به دیوار نیز اعمال شده بصورت نیروی درون صفحه افقی دیوار را به جلو عقب می کشد که در این حالت دیوار بعنوان یک دیوار برشی و جذب کننده نیروی زلزله عمل نموده و بدلیل اینکه استقامت و مقاومت لازم برای تحمل چنین نیرویی را ندارد دچار ترک های قطری کششی و فشاری شده و در اثر حرکت های رفت و برگشت نیروی زلزله سرانجام به قطعات بزرگی تقسیم گردیده که نهایتاً بر روی کف طبقات یا در صورت پیرامونی بودن دیوار فوق بر روی معابر و عابرین سقوط خواهد کرد.

برای مقاوم سازی دیوار در برابر زلزله در حالت اول که نیروی زلزله عمود بر سطح دیوار به دیوار وارد می گردد و جهت جلوگیری از واژگونی و یا متلاشی شدن دیوار به داخل یا خارج ساختمان می بایست با طرح نبشی هایی مناسب ( سایز ۶ یا ۸ ) در محل اتصال دیوار به ستون های مجاور و در راستای افقی در زیر سقف اتصال مناسبی بین دیوار و تیر و ستونهای مجاور آن برقرار نموده و با تسمه کشی های طولی و عرضی ( قائم ) دیوار را  مقاوم سازی نمود.

جهت جلوگیری از تخریب دیوار توسط زلزله چه باید کرد ؟
 

همچنین جهت مقاوم سازی دیوار در حالتی که نیروی زلزله در راستای طول دیوار به آن وارد میگردد می بایست از انتقال نیرو از سازه به دیوار جلوگیری بعمل آید. در این حالت باید اتصال ابتدا و انتهای دیوار به ستونهای مجاور را کاهش داد، بنحوی که در اثر جابجایی ستونها هیچگونه نیرویی به گوشه های دیوار وارد نگردد. برای رفع این مشکل باید با فرز قسمتی از محل اتصال دیوار به ستون و سقف را در محدوده کنج دیوارها برش داده و بعد از برداشتن مصالح نازک کاری و سفت کاری فضای خالی ایجاد شده را با مواد سبک و قابل انعطاف مانند فوم های پلی استایرن یا پشم شیشه پر کرده و سطوح تخریب شده را با پلاستر گچ ، سفید کاری و پرداخت نمود.

مقاوم سازی دیوارها و نمای ساختمان
 

البته مواردی که بعنوان دستورالعملها و روشهای مقاوم سازی دیوارها و نمای ساختمان جانبی در این جا ذکر می گردد بصورت کلی بوده و به هنگام اجراء می بایست شرکتهایی که سابقه طراحی و اجرای مقاوم سازی دارند نسبت به برداشت و تعیین موقعیت دیوارها جهت تهیه طرحی جامع اقدام نمایند . در این طرح جزئیات اجرایی شامل فواصل تسمه ها از یکدیگر، ابعاد و ضخامت تسمه ها نیاز یا عدم نیاز به مهاربندهای افقی ( در صورت زیاد بودن ارتفاع دیوارها ) ارائه میگردد. همچنین با بازدید از ساختمان و برداشت دیوارها  موقعیت، طول و ضخامت دیوارها مشخص گردیده و سپس دیوارها تیپ بندی و طرح تقویت مختص هر تیپ ارائه می گردد.

روشی خاص برای مقاوم سازی نمای ساختمان در برابر زلزله :
 

با توجه به اینکه نمی توان بدلیل تغییر در زیبایی نمای ساختمان از بیرون سطح سنگی یا آجری نما را مقاوم سازی و تقویت نمود لذا با روشی خاص که عبارتست از کاشت انکرهای مخصوص، پیوستگی بین دیوارهای پیرامونی و لایه سنگی یا آجری نما را ایجاد نمود. همچنین به هنگام ارائه طرح مقاوم سازی دیوارها و نمای ساختمان چنانچه دیوارهای داخلی ( پارتیشنها ) با یکدیگر و یا با دیوارهای پیرامونی قفل و بست مناسب نداشته باشند، با طول دیوارهای تقسیم ( تیغه ها ) و تیپ بندی آنها طرحی به منظوراسکوپ دیوارها در محل اتصال به یکدیگر تهیه و اجراء نمود .

لازم بذکر است جهت اسکوپ دیوارهای پارتیشن ( تیغه ها ) با قضاوت مهندسی می توان نسبت به وزن دیوارها و نحوه اتصال آنها به یکدیگرو طول و ارتفاع آنها از ورقهای رابیتس یا (Wall ties) استفاده کرد.